ακιδογραφήματα

Πρόχειρα χαραγμένες επιγραφές πάνω σε τοίχους, κολόνες ή άλλα σημεία αρχαιολογικών μνημείων. Λέγονται και επιγραφήματαχαράγματα. Ο πρώτος που παρατήρησε α. στις κολόνες του Παρθενώνα, ήταν ο αρχαιολόγος Κ. Πιττάκης. Α. με ποικίλο περιεχόμενο βρέθηκαν, εκτός από τα μνημεία της Ακρόπολης, στο Θησείο, στη Στοά του Αττάλου, στην Πύλη της Αγοράς, στο Ολυμπιείο και σε πολλά άλλα αρχαία μνημεία. Οι περισσότερες από αυτές τις επιγραφές είναι ακαλαίσθητες αλλά έχουν μεγάλη σημασία από ιστορική άποψη, γιατί όχι μόνο δίνουν πολλές πληροφορίες σχετικά με γεγονότα της ιστορίας της Αθήνας από τη σκοτεινή περίοδο (6ος-10ος αι.) για την οποία οι πληροφορίες είναι λιγοστές, αλλά και γιατί με μεγάλη συντομία και διαύγεια αναφέρονται σε γεγονότα για τα οποία οι πληροφορίες από άλλες πηγές είναι συγκεχυμένες. Το πιο παλαιό α. χαράχτηκε το 694 σε μνήμη του επισκόπου Αθηνών Ανδρέα στον ναό της Παναγίας της Αθηνιώτισσας. Εκτός από τον Πιττάκη, που δημοσίευσε πολλά α. στην Αρχαιολογική Εφημερίδα (1852-59), ασχολήθηκαν με το θέμα, ο Ρώσος αρχιμανδρίτης Αντωνίνος, ο Γ. Λαμπάκης, ο Δ. Γρ. Καμπούρογλου κ.ά., αλλά πιο συστηματικά ο Κ. Ζησίου, που έδωσε μάλιστα στα α. την ονομασία λίθινον χρονικόν. Πολλά α. έχουν βρεθεί επίσης στη Δήλο, στις πυραμίδες και σε άλλα αιγυπτιακά μνημεία και στην Πομπηία.